برق گیر چیست؟
ارستر یا برقگیر دستگاهی است که درسیستم های قدرت بالا ۱۰۰۰ V برای حفاظت در برابر رعد و برق وسوئیچینگ موج مورد استفاده قرار می گیرد. سرج ارستر برای حفاظت از تجهیزات الکتریکی در برابر ولتاژ بیش از حد ناشی از عوامل خارجی نظیر (رعد و برق) و یا تغییر جریان داخلی مورد استفاده قرار می گیرد. سرج ارستر هادی موجود در وسایل الکترونیکی را به زمین متصل می کند و از این طریق جریان اضافی را به زمین منتقل می نماید و ولتاژ نرمال را به هادی انتقال می دهد.
دلیل عملکرد مناسب سرج ارستر (برق گیر) در انتقال ولتاژ اضافی آن است که در ساختار آن از اکسید فلز وریستور ( The Metal Oxide Varistor) یا MOV می باشد.MOV یک نیمه هادی است که به ولتاژ بالا بسیار حساس می باشد.در ولتاژ های عادی MOV به صورت یک عایق عمل می کند و جریان از آن عبور نمیکند، اما در ولتاژ های بالا مانند یک هادی عمل می کند . در واقع وریستور مانند یک سوئیچ باز در زمان ولتاژ عادی و یک سوئیچ بسته در زمان ولتاژ بالا عمل می کند.
SPD چیست؟
SPD یا Surge Protection Device همان سرج ارستر یا برق گیر می باشد.
این وریستور به نسبت ولتاژهای متفاوتی که وارد ارستر (SPD) می شوند دارای مقاومت های مختلف می باشد و از این طریق ولتاژ را کنترل می نماید. برای محافظت از تجهیزات مصرفی الکتریکی و واحد های صنعتی در برابر ولتاژ های گذرا ارستر قبل از ورودی تجهیزات به هادی متصل می گردد . مواردی که باید در هنگام ارستر مورد توجه قرار داد این است که ارستر (برقگیر) رعد و برق را جذب نمیکند با آن را کاهش نمی دهد بلکه جریان اضافی را به زمین منتقل می کند، همچنین ارستر از دستگاه هایی محافظی می کند که به طور موازی با آن نصب شده اند.
دسته بندی سرج ارستر یا برق گیر :
ارسترهای کلاس B یا کلاس І
ارسترهای کلاس c یا کلاس ІІ
ارسترهای کلاس B+C یا کلاس ІІ + І
ارسترهای کلاس D
ارسترهای دیتا و مخابراتی
ارستر کلاس B :
( Lightning Current Arrester )
این ارسترها به عنوان حفاظت اولیه در برابر صاعقه با تحمل جریان KA 100 (کیلو آمپر) مورد استفاده قرار می گیرد.
این نوع از سرج ارستر به منظور محافظت از دستگاه های الکترونیکی در برابر جریان گذرای ناشی از رعد و برق استفاده می شود و دارای بهره وری و اثر بخشی بالایی می باشد. این سرج ارستر تک قطبی می باشد و برای حفاظت از تاسیسات برقی و تجهیزات الکترونیکی در هنگام اضافه ولتاژ و یا جریان رعد و برق مستقیم مورد استفاده قرار می گیرد و دارای ظرفیت تخلیه بالایی می باشد و برای استفاده و نصب IV نیز مناسب می باشد.
ارستر کلاس C :
( Lightning Current Arrester )
این ارسترها برای محافظت در مقابل سوئیچینگ می باشند که به عنوان حفاظت ثانویه در مقابل اضافه ولتاژ عمل می کنند و ولتاژ نشتی از ارسترهای کلاس B را حذف می نمایند و همچنین ولتاژهای ناشی از سوئیچینگ، بر روی شبکه برق قدرت را به زمین منتقل می نماید.
سرج ارستر کلاس C طوری طراحی شده است که رابط میان هادی سیستم الکتریکی و و زمین باشد و میزان اضافه ولتاژ در دستگاه الکتریکی را کاهش دهد. سرج ارستر یا برقگیر کلاس C تک قطبی بوده و برای محافظت از تجهیزات الکتریکی در هنگام تغییر ولتاژ ناشی از رعد و برق به کار میرود. این سرج ارستر به دلیل آنکه دارای وریستور اکسید فلزی می باشد از ظرفیت تخلیه بالایی برخوردار است.
ارستر کلاس B+C :
( Lightning Current Arrester )
این نوع ارسترها بالاترین حفاظت را در حالت اضافه ولتاژ ناگهانی دارا می باشند و در تابلو سازی، مخابرات، مراکز صنعتی و نظامی مورد استفاده قرار می گیرند. امروزه بیشتر از این ارسترها استفاده می شود.
سرج ارستر کلاس B+C برای حفاظت از سیستم های الکتریکی در زمان توزیع ولتاژ پایین ناشی از رعد و برق و یا سوئیچ داخلی دستگاه های الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرد. ویژگی این نوع از سرج ارستر آن است که به هنگام تخلیه جران اضافی گاز های داغ یونیزه صادر نمیکند بنا بر این نیاز نیست که از وسایل قابل اشتعال دور نگاه داشته شود.
ارستر کلاس D :
( Lightning Current Arrester )
جهت تکمیل و مقابله با اضافه ولتاژ از این نوع ارستر یا برقگیر ها استفاده می گردد.
سرج ارستر کلاس D در خطوطی که دارای ولتاژ پایین می باشند مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع ازسرج ارستر نمی بایست در معرض مستقیم رعد و برق قرار گیرد. سرج ارستر کلاس A برای تغییرات جزئی جریانs µ ۲۰/ ۸ با حد اکثرپیک ۵kv طراحی شده است.
ارستر مخابراتی یا دیتا
این نوع ارسترها برای حفاظت از خطوط کابلهای CAF5 و CAT6 وهمچنین برای حفاظت از دوربین ها مورد استفاده قرار می گیرد.
ارستر دوربین :
جهت محافظت از انواع دوربین ها می باشد،در صورت رعد و برق و صاعقه در خط می تواند باعث جلوگیری از سوختن دوربین گردد.
ارستر TNC
ارستر BNC
نویستده : ز.اعجازی
